Автор: Кулун тутар 22 күнэ киһи тыыннаах сылдьарыгар саамай наадалаах уу харыстабылын күнүнэн буолар. Уу син биир киһи харыстабылыгар наадыйар. Маныаха Амма лицейэ дириҥник үөрэтэн үөрэнээччилэрин сыһыарар.
Амма улууһун академик Леонид Киренскэй аатынан Амматааҕы лицейэ күөллэр ууларын чинчийиини ыыппыта хаһыс да сылыгар барда. Бу туһунан лицей биология уонна география учуутала Алена Быстрова билиһиннэрдэ: “Амма лицейыгар 2005 сылтан естественно-научнай кафедра иһинэн уу харыстабылыгар сүрүн бырайыак оҥоһуллубута. Ол курдук оҕолору уонна учууталлары түмэн бастакы биир сүрүн уһун бириэмэлээх Амма улууһун күөллэрин үөрэтии саҕаламмыта. Бырайыакка ХИФУ ИЕН лимнология лабораториятын научнай сотруднига Трофимова Тамара Петровна салайааччылаах группа тэриллэн үлэлэспитэ. Манна лицей учууталлара Алена Викторовна Давыдова, Алена Викторовна Яковлева уонна мин буолан бастакынан Амма, Эмис, Сатаҕай, Алтан нэһилиэктэрин күөллэрин чинчийиилэринэн саҕаламмыта.
Үлэбитин бастаан нэһилиэк дьаһалтатын уонна оскуолатын кытта кэпсэтэн, былаан оҥоһуллан, ханнык күөллэри чопчу көрөн үөрэтэрбитин быһаарбыппыт. Онтон бэс ыйын 25 күнүттэн 12 күннээх экспедицияҕа туруммуппут. Үөрэтиллибит күөллэринэн Эмис нэһилиэгэр норуот суруйааччыта Күннүк Уурастыырап сөбүлээн кустуур күөлэ Тугулутта, Амма саамай улахан иэннээх күөлэ Хойуо, дьикти күөл Лоҥкуруйа, Сатаҕай нэһилиэгэр Лампы, Туора күөл, Намыы, Нүгэттэ үөрэтиллибиттэрэ.
10 күн устата оҕолор аһаҕас халлаан анныгар палаткаларга олорон, уокка күөстэнэн, эрэһиинэ оҥочону хомуйарга, эрдэргэ, ууну үөрэтэр химическай лабораторияны туттарга, уу үөнүн көйүүрүн хомуйарга, отун хатарарга бастакы уһуйууларын ааспыттара. Бастакы экспедиция кыттыылаахтарын билиһиннэрэр буоллахха, Устинова Уйгу, Неустроев Артур, Алексеев Кеша, Андреева Лана, Попов Алик, Боярская Катя, Ефремова Марина, Захаров Юра, Степанов Саша.
Кинилэр көмөлөрүнэн күөллэр ууларын химическай, биологическай хаачыстыбаларын, морфометрическай көрдөрүүлэрин уонна уопсай экологическай туруктара наукаҕа сыһыарыллан оҥоһуллубуттара. Билиҥҥи туругунан 14 нэһилиэккэ 28 күөл үөрэтилиннэ. Сылын аайы экспедициялар сыаллара өссө кэҥээн, чэчирээн, хас биирдии көрүҥүнэн үөрэтии эмиэ барда.
Ол курдук, күөллэр отторун республика үрдүнэн лицей оҕолоро бастакынан үөрэтиини саҕалаабыттара. Манна көмөнү “Институт биологических проблем криолитозоны лаборатории луговодства” научнай сотруднига Филиппова Виктория Афанасьевна оҥордо. Бу өр сыллаах бырайыакка аҥардас Амматааҕы эрэ лицей буолбакка, Амма улууһун бары нэһилиэктэрин дьаһалталара, оскуолалара, биирдилээн дьон кыттыыны ыллылар. Түмсүүлээх үлэ түмүгүнэн «Атлас озер Амгинского улуса» диэн справочник бырайыага оҥоһулунна. Ол гынан үп харчы көстүбэккэ бэчээттэммэккэ сытар. Билиҥҥи кэмҥэ экологическай, экономическай өйү-санааны күүһүрдүү кэмигэр хас биирдии киһи уу суолтатын өйдүөхтээх, ыраас уу норуот кэскилэ буоларын умнумуохха. Маны таһынан «Ыраас уу» бырайыагын иһинэн лицей оҕолоро Амма уутун уонна үрэхтэрин эмиэ чинчийэллэр”, – диэн Алена Вячеславовна кэпсээнин түмүктээтэ.
“Амма олоҕо” хаһыат
Подробнее: https://ulus.media/2021/03/22/amma-litseistara-dojdularyn-k-l-n-reteller/
